Thuiswerk of telewerk was een ingrijpende verandering, noodzakelijk tijdens de coronacrisis. Ondertussen is remote werken een blijver. Omdat het praktisch voordelen biedt, zoals minder files en reistijd naar het werk. Toch heeft thuiswerk ook nadelen. Voor werknemers én bedrijven.

Telewerk is ideaal voor taken die de nodige concentratie vereisen, zonder afleiding van collega’s. Veel mensen zeggen productiever te zijn als ze thuis werken. Dat motiveert werknemers om elke week enkele dagen ‘van thuis uit’ te werken.

Nu het COVID-gevaar (bijna helemaal) is geweken, schroeven sommige bedrijven het aantal remote-dagen gevoelig terug, om deels of helemaal te vervangen door kantoorplicht. Andere bedrijven laten de keuze aan hun werknemers. Dat is vooral het geval bij bedrijven in de diensteneconomie, die 100% online actief zijn. Denk bijvoorbeeld aan IT-bedrijven of callcenters.

Ook voor werkgevers biedt hybride werken enkel voordelen. Er is minder kantoorruimte nodig – inclusief verwarming, elektriciteit, catering... Heel wat werkgevers pakken vandaag uit met hun progressieve thuiswerk-policy, om kandidaat-professionals te overtuigen. En ook het bestaande personeel apprecieert zo’n beleid. Onderzoek van Frankwatching toont aan dat de meerderheid (64 %) verkiest om 2 à 3 dagen per week thuis te werken. Ongeveer de helft van de tijd, met andere woorden. Een kleine minderheid (5%) zou het liefst fulltime telewerken. Maar het omgekeerde geldt ook: amper 6% wil opnieuw voltijds naar kantoor. Aan het management en de HR-medewerkers om een evenwichtig thuiswerkbeleid op te stellen – in samenspraak met het team!

Toch is telewerk niet voor iedereen weggelegd. In dit artikel focussen we op 6 nadelen van thuiswerk.

6 nadelen van telewerk

#1 Hallo, is daar iemand?

Uit een Franse enquête in 2020 – op het hoogtepunt van de pandemie – bleek dat 55% van de telewerkers te lijden had onder een gebrek aan contact met de collega's. Denk bijvoorbeeld aan een praatje bij de koffiemachine, of een lunch met je favoriete collega’s. En dat is niet verrassend. Het werk is één van de belangrijkste plekken om mensen te ontmoeten. En ja, daar halen we heel wat voldoening en geluk uit!

Thuiswerk doet soms een beetje denken aan eenzame opsluiting, in een ongezellige bureauruimte of een ongebruikte hoek van de woonkamer. Sommige mensen hebben het lastig met de afzondering en de afstand. Het vreet aan de mentale gezondheid, de motivatie en de productiviteit. Vooral extraverte mensen hebben behoefte aan regelmatig sociaal contact.

De eenzame ‘opsluiting’ tijdens de coronaperiode veroorzaakte een lawine aan fysieke en mentale klachten: lusteloosheid en gebrek aan energie, negatieve gedachten, minder zelfvertrouwen & motivatie, ontwikkeling van angststoornissen, depressie, ziekteverzuim…

#2 Ongezonde work-life balance.

Ontvang je ‘s avonds laat nog e-mails of berichten op je smartphone? Heeft je collega of manager moeite om de grens te trekken tussen werk en privé? Kan hij of zij het werk maar niet loslaten, ook tijdens het weekend of op vakantie? Dan is het tijd om aan de alarmbel te trekken! Nonstop stand-by zijn, leidt tot chronische stress. Of erger: een burn-out.

Wie loopt het meeste risico om uit te vallen, wegens een ongezonde work-life balance? Collega’s die bekend staan om hun sterke drive en engagement. En/of een sterke behoefte hebben om erkend te worden door hun leidinggevende(n). Zij slagen er moeilijk in ‘offline’ te gaan en het werk los te laten. En dat heeft nadelige gevolgen voor de mentale gezondheid.

Zo herken je een ongezonde work-life balance:

• De grens tussen werk en privéleven is flou.

• Too much information: de constante stroom informatie en meldingen slorpt alle aandacht op. Het werk of de vrijetijdsactiviteiten worden telkens onderbroken. Dat vreet energie en resulteert in een gevoel van rusteloosheid.

• Een permanente staat van connectie: de indruk dat je altijd online of bereikbaar moet zijn. Dat leidt tot een ernstig verlies aan concentratie en productiviteit tijdens het werk!

#3 Oei, dat moet een misverstand zijn.

Online meetings leiden vaker tot misverstanden en tijdverspilling. Belangrijke nuances en signalen gaan verloren. Sommige collega’s vinden het moeilijk om hun mening te geven in een online meeting. Dus zwijgen ze.

Communicatie is een complexe kwestie, die verder gaat dan het louter verbale aspect. Minstens zo belangrijk is de lichaamstaal, de gelaatsuitdrukking en hoe we naar elkaar kijken. Een face-to-face-gesprek levert veel meer informatie op, die we interpreteren via verschillende zintuiglijke filters: visueel, auditief en motorisch.

Online communiceren met de collega’s verhoogt het risico op verkeerde interpretaties. Ook omdat mensen de natuurlijke neiging hebben om een situatie negatief te interpreteren. Dit cognitieve mechanisme, bekend als ‘negativiteitsbias’ of het negativiteitseffect, is een natuurlijke reactie van de hersenen om zich te beschermen tegen potentieel gevaar.

Communicatie op afstand kan dus een bron zijn van verkeerde interpretaties van richtlijnen, feedback, gedrag en intenties. Dat kan uitmonden in spanningen, die je meestal kan vermijden tijdens een persoonlijk gesprek.

Conclusie: toch misschien een keertje live meeten op kantoor, in plaats van een zoveelste call in te plannen?

#4 – Weg teamsfeer.

Een gevoel van samenhorigheid is essentieel voor de cohesie en loyaliteit van het team. Live interactie is de basis van een goede sfeer en bedrijfscultuur. Met hechte, collegiale relaties. Van een gezellige babbel bij de koffiemachine, tot een grappige opmerking tijdens een vergadering. Of een schouderklopje voor een collega die het even wat moeilijker heeft.

Dit soort unieke én onmisbare momenten beleef je niet aan je bureau thuis. De informele communicatie tussen collega’s droogt op na verloop van tijd. En beperkt zich louter tot professionele uitwisseling. Het eigenbelang primeert in zo’n situatie. Communicatie wordt dan een smeermiddel voor het behalen van de eigen doelstellingen. Dat gaat ten nadele van het teamwork.

Is de communicatie in online meetings (of de teamchat) afstandelijk en strikt professioneel? Dan zit het niet goed met de teamsfeer. Hoog tijd voor een gezellige lunch of een afterwork drink!

#5 - Doen alsof je werkt vs. paranoia van de manager.

Iedereen heeft ’t wel eens meegemaakt: een collega die doet alsof hij/zij druk bezig is. Op de werkvloer, maar ook tijdens het remote werken. Denk bijvoorbeeld aan een onbelangrijke e-mail, die ’s avonds laat verstuurd is. Dat fenomeen nam een hoge vlucht tijdens de coronaperiode. Volgens een onderzoek van Visier, een HR-softwaretool, deed 64% van de werknemers regelmatig alsof ze 'druk bezig' waren. Omdat ze dachten dat het belangrijk was voor hun carrière.

33% doet het om zich te bewijzen of te verantwoorden bij de manager. Dat sluit aan bij een ander fenomeen: productiviteitsparanoia. Dat treedt bij managers die niet (of amper) geloven dat hun medewerkers productief aan de slag zijn, wanneer ze niet op kantoor zijn. Het is een soort self fulfilling prophecy: hoe meer het management de klemtoon legt op aanwezigheid op kantoor, hoe groter de kans dat werknemers ‘doen alsof’ wanneer ze thuiswerk verrichten.

#6 - Een gebrek aan creativiteit.

De eenzame routine van telewerk draagt zelden bij aan de zoektocht naar creatieve oplossingen. Menselijke interactie is een vruchtbare voedingsbodem voor nieuwe ideeën en out-of-the-box-denken. Heel vaak flitsen ideeën plots door je hoofd, toevallig. Wanneer je luistert naar het verhaal van een collega, aan de koffiemachine of tijdens een meeting…

Want ja, de beste ideeën ontstaan vaak wanneer je er niét naar op zoek bent. Originele ideeën zijn als vlinders: soms zie je er geen enkele, soms fladderen ze zomaar voorbij, om onverwacht op je schouder te landen.